EN YT YT insta FB Umów wizytę
flowers flowers 3

Neurologopedia

Jak wygląda wizyta u neurologopedy?

Specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad z rodzicami dziecka dotyczący okresu prenatalnego, okołoporodowego, niemowlęcego oraz późniejszego (żłobek, przedszkole, szkoła). Następnie neurologopeda sprawdza, czy dziecko prawidłowo oddycha, połyka, ssie, pije z kubka, gryzie i żuje twarde pokarmy. Specjalista bada wnętrze jamy ustnej dziecka (ocenia warunki anatomiczno-czynnościowe narządów mowy), ocenia rozwój bazowych umiejętności komunikacyjnych dziecka oraz sprawdza, czy rozwój mowy dziecka przebiega prawidłowo. Neurologopeda doradza w kwestii stymulacji bądź terapii, a także przekazuje rodzicom  zalecenia i ćwiczenia do domu. Czasami specjalista sugeruje konsultację u innego specjalisty np. fizjoterapeuty, laryngologa, stomatologa, chirurga dziecięcego.

Kiedy do neurologopedy?

Wielu rodziców zastanawia się, czy zgłosić się do logopedy. Świadomość niepokojących objawów w rozwoju mowy dziecka może ułatwić im podjęcie decyzji dotyczącej konsultacji ze specjalistą. Nigdy nie jest za wcześnie na konsultację logopedyczną/neurologopedyczną.

Wszelkie wątpliwości związane z rozwojem mowy dziecka najlepiej skonsultować ze specjalistą.

Wiek dzieckaWskazania do wizyty u logopedy
Pierwsze miesiące życiaspanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; trudności ze ssaniem piersi lub pobieraniem pokarmu z butelki; skrócone wędzidełka jamy ustnej; asymetria; obniżone lub wzmożone napięcie mięśniowe; opóźnienie rozwoju ruchowego; brak reakcji na dźwięki; brak kontaktu wzrokowego; brak uśmiechu społecznego po 6. tygodniu życia
6–12 miesiąc życiaspanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; opóźnienie rozwoju ruchowego; rozchylone usta i nadmierne ślinienie się; częste wysuwanie języka poza linię dziąseł; trudności z połykaniem, gryzieniem i żuciem twardego jedzenia; częste krztuszenie się podczas jedzenia; wymiotowanie jedzeniem; przyjmowanie pokarmu wyłącznie w formie papek; brak gaworzenia w 2. półroczu życia; brak reakcji na imię; brak gestu wskazywania palcem; brak wspólnego pola uwagi; brak naśladowania; uboga mimika; brak rozumienia prostych poleceń słownych popartych gestem; ssanie kciuka
1–2 rok życiaspanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; częste otwieranie buzi podczas zabawy; nadmierne ślinienie się; wsuwanie języka między zęby; ssanie kciuka; ssanie smoczka; trudności z połykaniem, gryzieniem i żuciem twardego jedzenia; wybiórczość pokarmowa; brak słów i wyrażeń dźwiękonaśladowczych; brak łączenia słów i gestów w komunikacji, np. „Mama daj/ mama” + gest wskazywania palcem na konkretny przedmiot
2 lataspanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; często rozchylone usta podczas zabawy; nadmierne ślinienie się; język ułożony nisko, na dnie jamy ustnej; wsuwanie języka między zęby w czasie mówienia; ssanie kciuka; ssanie smoczka; używanie kubka niekapka; brak umiejętności picia z kubka otwartego; przyjmowanie pokarmu z butelki; wybiórczość pokarmowa; brak reakcji na swoje imię; brak kontaktu wzrokowego; brak wspólnego pola uwagi; brak gestu wskazywania palcem; mała liczba słów; brak prób łączenia dwóch słów w proste zdanie; brak rozumienia i wykonywania prostych poleceń słownych; porozumiewanie się wyłącznie za pomocą mimiki i gestów
3 lataspanie z otwartą buzią; rozchylone usta w ciągu dnia, np. podczas oglądania bajki; oddychanie ustami; język ułożony nisko, na dnie jamy ustnej; wsuwanie języka między zęby; wada zgryzu; trudności z gryzieniem i żuciem twardych produktów; brak głoski [l], zamiana głoski [l] na [j], zamiana [k] [g] na [t] [d], brak głosek [p], [b], [m], [t], [d], [n], [k], [g], [ch], [f], [w], [l], [ł], [j], [ś], [ź], [ć], [dź], [ń]; mały zasób słownictwa; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażeniem emocji; lęk przed mówieniem; brak zdań pojedynczych rozwiniętych i zdań złożonych; mowa niewyraźna i niezrozumiała dla otoczenia; częste powtarzanie głosek, sylab, słów; niepłynność mówienia
4 lataspanie z otwartą buzią; chrapanie; oddychanie ustami; oglądanie bajki z otwartą buzią; oddychanie ustami; wsuwanie języka między zęby w czasie mówienia; brak pionizacji języka; zmiękczanie głosek; brak głosek syczących [s], [z], [c], [dz], nieprawidłowa wymowa [s], [z], [c], [dz]; niewyraźna, niezrozumiała mowa; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażeniem emocji; lęk przed mówieniem; trudności z rozumieniem mowy; częste powtarzanie głosek, sylab, słów; niepłynność mówienia; mały zasób słów
5 latspanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; często rozchylone usta w ciągu dnia; wsuwanie języka między zęby w czasie mówienia; brak pionizacji języka; brak głosek szumiących [sz], [ż], [cz], [dż]; słaba pamięć słuchowa, trudności z rozumieniem prostych i złożonych poleceń słownych; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażaniem emocji; lęk przed mówieniem; mowa niewyraźna; częste powtarzanie głosek; sylab, słów; niepłynność mówienia; jąkanie
6 latspanie z otwartą buzią; oddychanie ustami; chrapanie; często rozchylone usta w ciągu dnia; brak pionizacji języka; wsuwanie języka między zęby; brak głoski [r]; nieprawidłowa wymowa głoski [r]; brak [sz], [ż], [cz], [dż]; międzyzębowa wymowa [t], [d], [n], [l], [AS1] [ś], [ź], [ć], [dź], [s], [z], [c], [dz], [sz], [ż], [cz], [dż]; nieprzyjemne brzmienie głosek; trudności z różnicowaniem głosek (mylenie dźwięków); kłopoty z zapamiętywaniem krótkich wierszyków, piosenek; trudności z rozumieniem i wykonywaniem złożonych poleceń słownych; trudności z rozumieniem mowy w hałasie; mowa niewyraźna, niezrozumiała; trudności z komunikowaniem potrzeb i wyrażaniem emocji; lęk przed mówieniem; częste powtarzanie głosek, sylab słów; niepłynność mówienia, jąkanie

Ciekawostki dla rodziców

Co warto wiedzieć o smoczku?

Są dwa typy ssania: ssanie odżywcze, które służy zaspokojeniu głodu, oraz ssanie nieodżywcze, które służy ssaniu dla przyjemności, wyciszenia, uspokojenia. Oba typy ssania są ważne. Niektóre niemowlaki mają dużą potrzebę ssania nieodżywczego i wtedy smoczek bywa pomocny (podawany okazjonalnie na krótki czas, służący regulacji).

Niektóre dzieci mają trudny start – rodzą się przedwcześnie, przebywają wiele tygodni w szpitalu, są poddawane licznym zabiegom medycznym. W takim przypadku znacznie bardziej potrzebują smoczka niż dzieci, które nie mają takich doświadczeń. Smoczek wspiera ich niedojrzały układ nerwowy, zaspokaja potrzebę ssania nieodżywczego, reguluje, wycisza, uspokaja, łagodzi ból.

Wybór smoczka najlepiej skonsultować ze specjalistą, który zbada maluszka i zaproponuje smoczek dopasowany do jego potrzeb i możliwości. W przypadku silnego odruchu ssania, prób ssania paluszków, dużych trudności z samoregulacją lepiej skonsultować się z logopedą wczesnej interwencji lub neurologopedą, który doradzi odpowiedni smoczek terapeutyczny służący regulacji. Przy wyborze smoczka warto zwrócić uwagę na kilka rzeczy:

  • długość i szerokość smoczka,
  • wielkość tarczki smoczka, która powinna być mała, lekka, delikatna, z otworami umożliwiającymi swobodny przepływ powietrza, nie powinna odciskać się wokół ust,
  • rodzaj i kształt gumki smoczka,
  • rozmiar smoczka, który powinien być dobierany do wielkości jamy ustnej dziecka,
  • materiał smoczka (lepiej wybrać silikonowy, który jest trwalszy od kauczukowego i mniej się odkształca).
Odpowiedni dobór smoczka, dopasowany do możliwości, potrzeb dziecka i budowy anatomicznej jamy ustnej, minimalizuje ryzyko powstania wady wymowy oraz wady zgryzu.

Każdy smoczek (niezależnie od materiału, z którego jest wykonany) powinien być regularnie wymieniany. Materiał smoczka pod wpływem wielu czynników traci swoje właściwości (staje się zbyt miękki, za długi, nieszczelny).

Pożegnanie smoczka to jedna z trudniejszych decyzji w życiu dziecka i jego rodziców. Prędzej czy później trzeba z niego zrezygnować. W tym przypadku im wcześniej, tym lepiej, a najlepiej między 4. a 5. miesiącem życia, żeby pierwsze urodziny malucha świętować bez smoczka. W jaki sposób z niego zrezygnować? Stopniowo ograniczaj czas używania smoczka przez dziecko. Spróbuj dać maluchowi coś w zamian, np. gryzak, który wzmocni mięśnie twarzy i przygotuje je do gryzienia i żucia. Gryzaki mogą okazać się pomocne podczas rozwoju umiejętności gryzienia i żucia – odwrażliwiają wnętrze jamy ustnej, stymulują mięśnie do intensywnej pracy, ułatwiają naukę ruchów bocznych języka. Mogą być też zamiennikiem smoczka, z którym czasem trudno się rozstać. Ważnym zamiennikiem są również produkty naturalne, np. włókniste warzywa (rabarbar, szparagi, seler naciowy).

Skrócone wędzidełko języka a problemy ze ssaniem?

Wędzidełko języka jest fałdem błony śluzowej, który łączy brzuszną część języka z dnem jamy ustnej. Najnowsze badania wskazują wyraźnie, że ta struktura anatomiczna składa się częściowo z włókien, które ulegają procesowi rozciągania, oraz włókien, które nie są rozciągliwe. W związku z tym w środowisku medycznym nadal panuje pogląd, że wędzidełko języka można rozciągnąć. Jednakże logopedzi nie zalecają rozciągania wędzidełka języka poprzez masaże, tylko proponują stymulację (techniki uwalniania mięśniowo-powięziowego) zwiększającą elastyczność przestrzeni wokół wędzidełka języka. Są różne typy wędzidełek, które wymagają indywidualnej oceny. Skrócone wędzidełko języka może powodować trudności w karmieniu, np. utrudnia ssanie piersi, karmienie butelką, gryzienie, żucie, połykanie. Skrócone wędzidełko języka może też być przyczyną wad zgryzu, wad postawy oraz wad wymowy, np. seplenienia międzyzębowego (międzyzębowej wymowy głosek takich jak: [t], [d], [n], [l], [ś], [ź], [ć], [dź], [s], [z], [c], [dz], [sz], [ż], [cz], [dż]), lambdacyzmu (nieprawidłowej wymowy głoski [l]), rotacyzmu (nieprawidłowej wymowy głoski [r]).

Nieprawidłowości, które mogą pojawić się podczas karmienia, to:

  • ból podczas karmienia (ból brodawek sutkowych, ból przed karmieniem, w czasie karmienia i po karmieniu),
  • spadek wagi, niskie przyrosty masy ciała (dziecko słabo przybiera na wadze),
  • krótkie karmienia, mała liczba ruchów ssących, spadek saturacji, nadmierna męczliwość i zasypianie w czasie karmienia,
  • niepokój ruchowy (dziecko odgina głowę, pręży się, płacze, odpycha rączkami od mamy),
  • głośne dźwięki w czasie ssania, takie jak: klikanie, cmokanie, mlaskanie,
  • pęcherzyk na górnej wardze pojawiający się po karmieniu, biała otoczka wokół górnej wargi,
  • trudności w uzyskaniu szczelności – mleko wypływa kącikami ust,
  • trudności w przystawieniu do piersi, w uchwyceniu brodawki sutkowej ze względu na trudności mięśniowe, małe rozwarcie jamy ustnej dziecka,
  • krztuszenie się, ulewanie, trudności z połykaniem, refluks, aerofagia (nadmierne połykanie powietrza podczas ssania),
  • nadmierne odgięcie w odcinku C1/ C2 kręgów szyjnych, wyginanie się, prężenie, nadaktywność ruchowa, częste odgięcia i przerwy w ssaniu.

W takim przypadku warto zgłosić się do certyfikowanego doradcy laktacyjnego (CDL lub IBCLC) oraz logopedy lub neurologopedy, który zajmuje się wczesną opieką logopedyczną. Specjalista zbada dziecko, sprawdzi, jak wygląda karmienie, i z pewnością ustali przyczynę trudności, być może zaleci konsultację u innego specjalisty, np. fizjoterapeuty lub osteopaty. Możliwe przyczyny nieprawidłowości podczas karmienia to m.in. trudności w uzyskaniu równowagi mięśniowej, asymetria ułożeniowa, kręcz szyi, skrócone wędzidełko języka, skrócone wędzidełko wargi górnej, wysklepione podniebienie twarde, rozszczep podśluzówkowy, nieprawidłowa technika przystawiania dziecka do piersi, niewygodna pozycja do karmienia, niewłaściwe ułożenie ciała dziecka podczas karmienia, trudności gastryczne.

Ankyloglosja (skrócone wędzidełko) bywa przyczyną trudności z karmieniem piersią. W niektórych przypadkach zabieg jest konieczny, żeby uwolnić język, uzyskać poprawę w ruchach ssąco-tłoczących i zadbać o komfort mamy i dziecka.

 

Bibliografia:

Anna Skiba, Kiedy zacznie mówić. Poradnik logopedyczny dla rodziców dzieci 0-3, wyd. Mamania, Warszawa 2023.

NeurologopediaCena
Konsultacja neurologopedyczna (pierwsza wizyta)250 zł
Konsultacja neurologopedyczna (kolejna wizyta)200 zł
Call Now Button