EN YT FB
flowers flowers 2 3

Niedoczynność tarczycy- jak zdiagnozować, czy zawsze leczyć

Niedoczynność tarczycy- jak zdiagnozować, czy zawsze leczyć

Niedoczynność tarczycy to stan cechujący się niedostatecznym wydzielaniem hormonów tarczycy. Jawna niedoczynność tarczycy daje objawy, które trudno przeoczyć.  Pacjenci skarżą się na spowolnienie, zaburzenia koncentracji, zmęczenie, senność, suchość skóry, jej pogrubienie i łuszczenie, chrypę,  łatwe marznięcie, uporczywe zaparcia, wzdęcia,  czasem także przyrost masy ciała, objawy depresji.  Stwierdza się nadciśnienie tętnicze, bradykardię, szybszy rozwój choroby niedokrwiennej serca, w skrajnych przypadkach objawy niewydolności krążenia, zaburzenia gospodarki lipidowej i węglowodanowej.  U kobiet cykl miesięczny jest rozregulowany i występują trudności z zajściem w ciążę, zaś przebieg samej ciąży jest nieprawidłowy. U dzieci zaburzeniu ulega ogólny rozwój, zmniejszone są zwłaszcza możliwości intelektualne, co rzutuje na całe przyszłe życie.

Zanim dojdzie do rozwoju pełnoobjawowej niedoczynności tarczycy z reguły występuje postać subkliniczna, która co roku u 2,5-5% pacjentów przechodzi w postać jawną. Postać subkliniczna nie daje tak sugestywnych objawów, jak wyżej wymienione. Można jednak zauważyć większą skłonność do zmęczenia i różne formy objawów pełnej niedoczynności, które czasem trudno dostrzec z uwagi na powolny przebieg choroby.

Przyczyny

Przyczyną niedoczynności tarczycy w 99% przypadków jest  uszkodzenie samego gruczołu spowodowane:

-chorobą Hashimoto i jej wariantami ( w tym poporodowym zapaleniem tarczycy)

-podostrym zapaleniem tarczycy

-niedoborem jodu

-przyczynami jatrogennymi (stan po usunięciu tarczycy, leczenie 131J, napromienienie tarczycy u pacjentów po radioterapii głowy i szyi, stosowanie leków: tyreostatyków, soli litu, interferonu alfa, amiodaronu, inhibitorów kinaz tyrozynowych)

-zaburzeniami rozwojowymi tarczycy (niewykształcenie tarczycy, jej hipoplazja lub ektopia)

-zmniejszoną wrażliwością na TSH

-bardzo rzadko genetycznie uwarunkowanymi zaburzeniami syntezy hormonów tarczycy

Znacznie rzadziej (1% przypadków) rozwija się wtórna niedoczynność tarczycy będąca wynikiem niedostatecznego pobudzenia tarczycy do wydzielania hormonów ze względu na uszkodzenie przysadki. Do takiej sytuacji dochodzi w przypadku występowania guzów okolicy przysadki i podwzgórza, po operacjach neurochirurgicznych lub napromienieniu, po urazie głowy, w chorobach przebiegających z naciekiem OUN, w przypadku niedokrwienia przysadki (poporodowego, po wstrząsie hipowolemicznym, w cukrzycy) i w innych, kazuistycznych sytuacjach.  Objawy wtórnej niedoczynności tarczycy są słabiej wyrażone i współwystępują z innymi objawami niedoboru hormonów przysadki.

Jod

W Polsce ze względu na profilaktykę jodową (jodowanie soli kuchennej i mleka) obecnie bardzo rzadko stwierdza się niedoczynność tarczycy z powodu niedoboru jodu. Występuje ona w sytuacjach skrajnych (diety eliminacyjne, niedobory w  odżywianiu). Do niedoczynności tarczycy może dojść również w przypadku nadmiernej podaży jodu ( przy stosowaniu tzw. alternatywnych metod leczenia na własną rękę, różnego typu suplementów ) lub w wyniku stosowania leków zawierających dużą dawkę tego pierwiastka, jak amiodaron.

Diagnostyka

Ponieważ ogromna większość przypadków niedoczynności tarczycy dotyczy uszkodzenia samego gruczołu, w tym kierunku w pierwszej kolejności należy prowadzić diagnostykę. Zazwyczaj stwierdza się autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (chorobę Hashimoto) lub przyczyny jatrogenne- po leczeniu jodem promieniotwórczym lub po operacji tarczycy.

W diagnostyce niedoczynności tarczycy wykorzystuje się, oprócz oceny stanu pacjenta i dokładnie przeprowadzonego wywiadu, badania laboratoryjne i obrazowe, do których zaliczamy:

-ocenę stężeń TSH, fT3 i fT4

-badania przeciwciał przeciwtarczycowych (anty TPO, anty TG, TRAb)

-usg tarczycy, czasem scyntygrafię tarczycy

-rzadziej MR przysadki ( w poszukiwaniu przyczyn wtórnej niedoczynności tarczycy)

-inne badania pomocnicze- lipidogram, morfologia, badania funkcji wątroby, gospodarki węglowodanowej, elektrolitów

W pierwotnej, jawnej niedoczynności tarczycy, obserwujemy niskie stężenia hormonów obwodowych (fT4, fT3) i zwiększone stężenie TSH. W chorobie Hashimoto charakterystyczne jest także zwiększone miano przeciwciał  anty TPO oraz obraz usg tarczycy (z niejednorodną echostrukturą gruczołu,  obniżoną echogenicznością miąższu oraz obszarami nacieków i zwłóknień w zaawansowanych przypadkach).

W niedoczynności subklinicznej stężenia hormonów obwodowych pozostają prawidłowe (raczej w niższych rejestrach normy), stężenie TSH jest natomiast wyższe, ale nie tak wysokie jak w jawnej niedoczynności tarczycy.

Inny układ wyników sugeruje bardziej złożone przyczyny, wymagające pogłębienia diagnostyki.

Leczenie

Leczenia wymagają wszystkie przypadki jawnej niedoczynności tarczycy i wybrane przypadki niedoczynności subklinicznej (gdy stwierdza się m.in. TSH >10, duże miano przeciwciał, wole, obecność czynników ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, u kobiet planujących ciążę lub będących w ciąży, osób z nasilonymi objawami subiektywnymi). Leczenie polega na uzupełnieniu niedoborów hormonalnych. Stosuje się lewotyroksynę (Euthyrox, Letrox), rzadziej liotyroninę. Schemat leczenia jest prosty, polega z reguły na podawaniu leku w jednej dziennej dawce, rano na czczo. Dostępny jest preparat lewotyroksyny w formie płynnej ( do stosowania u osób z zaburzeniami wchłaniania, u dzieci lub na życzenie u innych pacjentów).  Dawkę leku dobiera się indywidualnie w oparciu o wyniki badań kontrolnych. Niezwykle ważne jest optymalne leczenie kobiet w ciąży, w czasie której konieczna jest suplementacja jodem w odpowiedniej dawce (jod w dawce 150-200 ug zawarty jest w preparatach witaminowych przeznaczonych dla ciężarnych). Prawidłowe wyrównanie hormonalne w ciąży zapobiega zaburzeniom układu nerwowego u płodu-stwarza możliwie korzystne warunku rozwoju mózgu oraz prawidłowego wzrostu i rozwoju ogólnego.

Skuteczność leczenia ocenia się za pomocą badań laboratoryjnych- stężeń hormonów. Po uzyskaniu odpowiedniej kontroli badania powtarza się co 6-8 miesięcy.  W czasie ciąży kontrole przeprowadza się w regularnych, comiesięcznych odstępach. Po porodzie niezbędna jest ponowna ocena hormonalna i odpowiednie dostosowanie dawek leków.

W Polsce wszystkie noworodki objęte są badaniem przesiewowym funkcji tarczycy – krew do badań pobierana jest z pięty w pierwszych dobach życia. W razie stwierdzenia nieprawidłowości rodzic zostaje niezwłocznie powiadomiony o dalszym postepowaniu. Dzięki temu odpowiednie leczenie zostaje szybko wdrożone i zminimalizowane zostaje ryzyko nieprawidłowego rozwoju niemowlęcia.

Umów się na wizytę

 

 

Chcesz dowiedzieć się więcej? Zadzwoń! tel. 512 897 055, 512 897 255 lub napisz do nas: recepcja@medfmeina.pl

Martyna Urban – Mocek – ZnanyLekarz.pl

 

 

tagi: endokrynolog wrocław, nadczynność tarczycy, niedoczynność tarczycy wrocław, operacja tarczycy wrocław, tsh wrocław, badanie tarczycy wrocław, usg tarczycy wrocław

Call Now Button